Ατυχώς ο Ντόναλντ Τραμπ είναι τελείως απορροφημένος αυτή την περίοδο στα δικά του. Κατά πάσα πιθανότητα, λοιπόν, θα του διέφυγε το δίλημμα, το οποίο έθεσε στην υπερδύναμη ο έλληνας υπουργός Εθνικής Αμυνας, Νίκος Δένδιας, με ομιλία του στο 6ο Φόρουμ των Δελφών, που γίνεται στην Ουάσιγκτον. Ατυχώς, επαναλαμβάνω, γιατί ο κ. Δένδιας, για τα δεδομένα της διπλωματίας, ήταν ασυνήθιστα ευθύς στις διατυπώσεις του.
«Θα προτείνω», είπε, «δύο διαφορετικά παραδείγματα, όπως υφίστανται στη γειτονιά μας στην Ανατολική Μεσόγειο. Και έπειτα, οι ΗΠΑ θα μπορούν να αποφασίσουν ποιο από αυτά τα δύο παραδείγματα εξυπηρετεί βέλτιστα τα συμφέροντά τους». Ακολούθως, προχώρησε στη σύγκριση της Ελλάδας με την Τουρκία και δεν ήταν καθόλου υπερβολικός στις διατυπώσεις του, είπε τα πράγματα όπως είναι. Η Τουρκία είναι αυταρχική, είπε, δεν συμμορφώνεται με το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας, δεν επιβάλλει κυρώσεις στη Ρωσία, αμφισβητεί τα σύνορα, στρέφεται όλο και περισσότερο προς το Ισλάμ, φιλοξενεί τη Χαμάς και είναι δεδηλωμένος εχθρός του Ισραήλ. Από την άλλη, η Ελλάδα είναι μια χώρα δημοκρατική, υπέρμαχος του Διεθνούς Δικαίου, στην επικράτεια της οποίας ισχύουν και είναι σεβαστά τα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου. Είναι επίσης μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και στους δύο Παγκοσμίους Πολέμους του 20ού αιώνα πολέμησε από την ίδια πλευρά με τις ΗΠΑ.
Ακριβέστατη η εικόνα, όπως την παρουσίασε ο κ. Δένδιας, δεν μπορούμε να έχουμε παράπονο. Ωστόσο παρέλειψε μία κρίσιμη διάσταση της σύγκρισης: την τεράστια διαφορά μεγέθους, γεωγραφικού, πληθυσμιακού, στρατιωτικού, μεταξύ των δύο χωρών. Καλύτερα έτσι όμως, γιατί η διαφορά μεγέθους είναι τόσο μεγάλη και δυσμενής για τα δικά μας συμφέροντα, ώστε, αν έμπαινε στο δίλημμα και αυτή η παράμετρος, θα έπαυε να υφίσταται το δίλημμα. Εν πάση περιπτώσει, ας μην κολλήσουμε σε αυτό. Αλλωστε, μπορεί να υστερούμε ως προς το φυσικό μέγεθος, αλλά υπερτερούμε κατά το ηθικό. Πολύ καλά έκανε όμως ο κ. Δένδιας και παρέλειψε να αναφέρει κάτι ακόμη, μολονότι είναι το μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας: ότι κατοικείται από τον εξυπνότερο λαό του κόσμου. Αφενός επειδή είναι πασίγνωστο και, αφετέρου, επειδή γιατί δεν υπάρχει λόγος να εξάπτουμε τον φθόνο των άλλων.
Σημασία έχει ότι, αφού ολοκλήρωσε την παρουσίαση της σύγκρισης, ο κ. Δένδιας κατέληξε επαναλαμβάνοντας με αποφασιστικότητα το δίλημμα από το οποίο ξεκίνησε: «Αυτά τα δύο παραδείγματα λοιπόν παρουσιάζονται ενώπιον των ΗΠΑ, ώστε να επιλέξουν», είπε. Ατυχώς, όμως, οι ΗΠΑ δεν ήταν εκείνη τη στιγμή ενώπιον του διλήμματος που τους είχε θέσει ο κ. Δένδιας και έτσι δεν είχαμε απάντηση…
Χωρίς να μας υποτιμώ καθόλου, αντικειμενικά μιλώντας και προσπαθώντας να δω το θέμα σαν τρίτος, δεν είναι κάπως αστείο να ζητάμε από τις ΗΠΑ να επιλέξει ανάμεσα στην Τουρκία ή εμάς; Είναι αστείο, κατ’ αρχάς επειδή δεν λειτουργούν έτσι οι διεθνείς σχέσεις, με τις απλοϊκές έννοιες των «καλών» και των «κακών». Επειτα, επειδή είναι εκτός τόπου, χρόνου και κλίματος. Σε μια εποχή στην οποία οι ΗΠΑ ξεκαθαρίζουν ότι η Ευρώπη δεν είναι προτεραιότητά τους και το αποδεικνύουν εμπράκτως, παίρνοντας πρωτοβουλίες για να κλείσει το Ουκρανικό, με τις οποίες παρακάμπτουν την Ευρώπη, εμείς τους καλούμε να διαλέξουν εμάς ή τους Τούρκους; Προφανώς δεν είναι σοβαρά πράγματα αυτά! Εδώ οι Ευρωπαίοι εταίροι μας, οι συμπαραγωγοί του περίφημου πυραύλου αέρος-αέρος Meteor, αρνούνται να διαλέξουν ανάμεσα σε εμάς και τους Τούρκους, γιατί να το κάνουν οι ΗΠΑ;
Η πραγματικότητα είναι, βέβαια, ότι τέτοιου είδους πολιτική μεγαλαυχία εκφέρεται συνήθως για εσωτερική κατανάλωση. Για να χτίζεται το προφίλ του ισχυρού ηγέτη, που ορθώνει το ανάστημα και τα λέει στους Αμερικάνους κατάμουτρα και σταράτα – ή, μάλλον, σταράτα μόνο, το άλλο ξεχάστε το, γιατί είπαμε ότι οι ΗΠΑ δεν ήταν εκείνη τη στιγμή ενώπιον του διλήμματος που έθετε με τέτοια αξιοσημείωτη ενάργεια ο κ. Δένδιας. Το κακό, όμως, είναι ότι με κάτι τέτοια τρέφεται η αυταπάτη του μηδενικού αθροίσματος στα ελληνοτουρκικά, η αυταπάτη δηλαδή του «όλα ή τίποτα». Εδραιώνεται έτσι στην κοινή γνώμη η νοοτροπία του μαξιμαλισμού και τα περιθώρια της πολιτικής στενεύουν. Οσο κυριαρχεί αυτή η νοοτροπία στα ελληνοτουρκικά, ακόμη και αν η τύχη μάς προσφέρει τη μεγάλη ευκαιρία, εμείς δεν θα την αναγνωρίσουμε.